De laatste drie jaar van mijn werk als directeur hebben we ons toegelegd op het project-gericht werken met de leerlingen. project gericht onderwijs (PGO) is het geven van onderwijs met als uitgangspunt het gebruik van projecten.
Ieder jaar als we evalueerden hoe alles gegaan was en keken naar wat vernieuwd moest worden voor het komend schooljaar kwamen we met veel ideeën over nieuwe methoden, nieuwe hulpmiddelen en enkele veranderingen die we in onze lessen wil aanbrengen. Deze veranderingen werden ook vaak uitgesteld tot we drie jaar geleden zeiden dat we onze leerlingen op het gebied van de zaakvakken projectmatig wilden laten leren
Na uitgebreide documentatie, een proefproject en het bekijken van diverse mogelijkheden kwamen we tot de conclusie dat het zelf schrijven van projecten zeker ook tot de mogelijkheden behoorde. Daarop volgend zijn we aan het werk gegaan. Ik maakte de projecten. Niet omdat ik de meeste tijd had, maar voor 80 procent omdat ik het gewoon vreselijk leuk vind om te doen. De leerkrachten gebruikten de draaiboeken in hun lessen en daarna pasten we zaken aan.
Vanuit de ervaring die ik in de afgelopen drie jaar heb opgebouwd geef ik nu acht tips over project gericht onderwijs en hoe ermee te werken.
1. project gericht onderwijs is niet ‘projecten doen’.
Mijn leerlingen hebben de afgelopen jaren heel wat projecten gedaan en ik dacht echt dat ze ‘PGO’ deden, maar ik weet nu dat dat geen echt project gericht onderwijs is. Ik liet studenten gewoon hun gang gaan door projecten te voltooien, met projectboekjes met puzzeltjes, vragen en opdrachten. PGO is echter veel meer dan dat. De projecten die we deden werden gezien als leuk tussendoortje. scoren naar de buitenwereld en daarna snel weer naar het “normale” lesgeven.
Project gericht onderwijsis echt een methodische aanpak. Geen idee over hoe dat te doen. Geen zorgen. Er zijn middelen, tools en verschuivingen in het denken die je op weg kunnen helpen.
2. leerlingen – en ouders – moeten het proces begrijpen.
Er zijn verschillende methoden zijn om PGO te doen. Het thema ligt vast en is onderdeel van het curriculum, maar de inhoud kan door leerkrachten zelf worden bepaald en de manier waarop gewerkt wordt zelfs door de leerlingen zelf. De mogelijkheid voor leerlingen om keuzes te maken door meer zelfstandig te leren, leidt tot een zinvollere ervaring, enkele van de grote voordelen van PGO. Dit is moeilijk zonder dat leerlingen – en ouders! – begrijpen hoe PGO werkt. Dat ze in staat zijn om zelf een keuze te maken wat ze over een onderwerp willen leren en daarbij op school en hopelijk ook thuis ondersteuning krijgen werkt erg motiverend.
3. de juiste technologie kan het verschil maken.
Als je met een project begint ga je voor een hele duidelijke instructie en laat je de leerlingen mede hun doel bepalen. Dit kunnen ze bereiken door op te letten tijdens klassikale lessen en presentaties, maar het is waarschijnlijk dat het ook zelf aan de bak moet om informatie te verzamelen en een presentatie voor te bereiden.
digitale tools
In onze lessen gebruikten we daarom een aantal digitale tools die mogelijkheden bieden voor communicatie en samenwerking. Eigenlijk noodzakelijk is dat iedere leerling een eigen device heeft.We gebruikten apple classroom en schoolwork voor onze interne communicatie, iBooks om verslagen mooi vorm te geven, Imovie of clips voor videopresentaties, keynote voor de presentaties , en hebben ook tools gebruikt zoals Kidblog voor bloggen en schrijven van reflecties. Als je trouwens geen apple gebruikt zijn er voldoende alternatieven die hetzelfde resultaat geven.
Ik heb gemerkt dat deze programma’s ook voor de leerlingen een onmisbare aanvulling vormden op de lessen, boeken en het internet waarmee ze informatie verzamelden.
4. het maken van kwalitatief hoge en essentiële vragen vereist oefening.
Deze vragen zijn nodig om de leerlingen verantwoord aan het werk te zetten. Bij een “gewoon” project pak je een projectboekje met vragen en opdrachten. Dat is niet de bedoeling van PGO.
Essentiële vragen worden niet met ja of nee beantwoord, en de antwoorden zijn niet gemakkelijk te vinden zijn via een Google-zoekopdracht. Essentiële vragen helpen leerlingen nieuwsgieriger te worden, meer informatie te zoeken en gaandeweg hun vaardigheden voor probleemoplossing en kritisch denken te ontwikkelen. Kortom: essentiële vragen stimuleren het leren.
Natuurlijk ben ik me ervan bewust dat deze manier van vragen niet voor alle leerlingen gelijk geschikt is. Veel van hen zullen aanvankelijk meer baat hebben bij een duidelijke vraag met een eenduidig antwoord. Geef echter niet op en probeer ze te stimuleren verder te zoeken naar alternatieven en mogelijke antwoorden.
Ik heb veel hulp gehad door te zoeken naar wat genoemd wordt de Hogere Orde Denkvragen en literatuur over hoogbegaafdheid. Verder heb ik veel gehad aan de berichten van de site “vernieuwenderwijs” Je kunt natuurlijk ook terecht op deze site of een afspraak maken met Jos Onderwijs Support
5. projectmatig leren is “teamwork”
Dit punt kun je op twee manieren bekijken. Het is ten eerste teamwork met je collega’s samen, daarover later meer, nog meer is het teamwork met je groep. Zij leren niet alleen van jou, jij leert ook van hen. Ik heb in de afgelopen jaren presentaties gezien die klonken als een klok en er gelikt uitzagen. Werken met Prezi heb ik van leerlingen geleerd en mijn grootste leerpunt is geweest dat je je leerlingen kunt vertrouwen en als je hen dat vertrouwen geeft zijn ze tot grote dingen in staat.
De leerlingen vinden het leuk om de kans te hebben om voorop te lopen, hun eigen leerproces te stimuleren en meer te reflecteren op hun werk en op dit PGO-proces. Je mag fouten maken, maar blijf werken aan verbetering elke keer dat je dat doet. De feedback van je leerlingen is ook het krachtigste leerpunt.
6. projectmatig leren geeft je leerlingen meer mogelijkheden
Wat ik heb geleerd, is dat studenten en docenten er echt baat bij hebben om leerervaringen aan te bieden aan studenten, om hun passies en interesses te ontdekken. We leren meer over hen en van hen via vragen en presentaties. Door leerlingen de klas over te laten nemen en hun informatie te presenteren, opende zich zoveel nieuwe leermogelijkheden voor iedereen. Dit is echt een geweldige manier om studenten sterker te maken in hun leerproces.
7. projectmatig leren dwingt studenten om anders naar leren te kijken
We moeten kansen creëren voor studenten om hun interesses na te streven wanneer ze leren. Om hen voor te bereiden op de echte wereld, moeten we leerkansen bieden die hen verbinden met andere mensen, perspectieven en ervaringen. Dat lijkt pretentieus voor leerlingen van een basisschool, maar geldt ook voor hen.
Het moeilijkste deel voor leerlingen in het begin is na te denken over hoe ze hun informatie presenteren. De presentatievorm wordt dan het doel en niet de inhoud. Ik bleef ze vertellen dat ze het onderzoeksgedeelte moesten doorlopen, eerst hun informatie moesten verzamelen.Dan die informatie zelf snappen en dan pas na te denken over een presentatie. Ik herinnerde hen er vaak aan om zich te concentreren op het ‘wat en waarom’-gedeelte, en dat de uiteindelijke presentatievorm duidelijker zou worden naarmate ze vorderden.
8. geduld is de sleutel tot succes
Ik ben blij dat we drie jaar geleden met PGO zijn begonnen en ik moedig andere teams aan om te overwegen project gericht onderwijs in hun school te implementeren. Daarbij kan zeker een implementatiedip optreden. Zonder communicatie met colega’s, leerlingen en ouders , kan de voortgang traag zijn.
PGO is een andere benadering van leren. Het erkent dat het schooljaar een marathon is, geen reeks sprints. Het stelt studenten in staat om ideeën te ontwerpen en creëren en publiceren, erover na te denken en ideeën te herzien, en dit kost allemaal tijd. Geduld is dus een cruciaal kenmerk van elke succesvolle – en gezonde! – leerkracht die met PGO werkt. Na verloop van tijd zul je de leerlingen uiteindelijk helpen in te zien welke impact het heeft gehad op hun leerproces.
Nieuwsgierig geworden door deze 8 tips en wil je meer weten over project gericht onderwijs. Kijk verder op deze site, of neem contact op met Jos Onderwijs Support. Ook bij de trainingen zitten voldoende mogelijkheden
